Uitgangspunten voor de berekening van de Algemene Uitkering voor de jaren 2023-2027
Op het moment van schrijven van deze Kadernota is de Meicirculaire 2023 nog niet bekend. Dat maakt het lastig om in te schatten wat de hoogte van de Algemene Uitkering voor 2023 en verder zal worden. Er zijn al wel een aantal uitspraken gedaan, waarvan het mogelijk is om de gevolgen in te schatten.
1. Inflatiecorrectie over 2022
Eenmaal per jaar, bij de Meicirculaire, wordt het accres voor de loon- en prijsontwikkeling vastgesteld. De basis hiervoor is de verwachting volgens het Centraal Economisch Plan (CEP) dan het Centraal Planbureau (CPB) jaarlijks in maart publiceert. De inflatie over het jaar 2022 is uitgekomen op 6,4% waarbij er maandelijks pieken zijn geweest boven de 10%. Deze gevolgen waren niet voorzien bij het opstellen van de Meicirculaire 2022. Bij het opstellen van de Voorjaarsnota van het Rijk is aangegeven dat hierop geanticipeerd wordt. Er is een bedrag van € 124 miljoen vrijgemaakt voor het provinciefonds, gemeentefonds en BTW-compensatiefonds. Dat betekent voor de gemeente Zwartewaterland structureel zo'n € 125.000 per jaar. De verwerking hiervan vindt plaats bij de Meicirculaire 2023. Aangezien dit vrij 'harde' toezegging is, verwerken we dit al in de cijfers van de Kadernota 2024.
Wel is in de berichtgeving benoemd dat de gemeenten dit eventueel kunnen zetten voor het compenseren van publieke en maatschappelijke instelling voor de hogere kosten die ook zij hebben, maar het is onderdeel van de algemene uitkering dus vrij te besteden.
2. Extra inflatiecorrectie?
Het accres wordt bepaald op basis van de Loon- en prijsontwikkelingen, waarbij de verdeling is 60% loonontwikkeling (loonvoet sector overheid), 20% consumptieprijzen (prijzen netto materiële consumptie) en 20% de kosten voor investeringen (prijzen overheidsinvesteringen). Op basis van het CEP 2023 ten in vergelijking tot de Meicirculaire zijn de verschillen als volgt:
|
LPO accres |
2022 |
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Meicirculaire/Septembercirculaire 2022 |
4,44% |
4,12% |
3,38% |
3,30% |
3,10% |
3,10% |
|
Prognose Meicirculaire 2023 (CEP 2023) |
6,12% |
4,54% |
4,22% |
4,18% |
3,58% |
3,22% |
|
Verschil |
1,68% |
0,42% |
0,84% |
0,88% |
0,48% |
0,12% |
Op basis van deze berekening over 2022 en de doorwerking naar 2023 zou de eerdergenoemde € 291 miljoen ontoereikend zijn en zou dit € 490 miljoen moeten zijn. Dat is een verschil van bijna € 200 miljoen. Onduidelijk is op welke wijze het Rijk hieraan tegemoet gaat komen. Wanneer hier niet aan tegemoet wordt gekomen, dan werkt dit cumulatief al die jaren door, maar het is wel een afwijking van de gehanteerde systematiek en de financiën in Den Haag staan onder druk. Omdat dit zo onzeker is, nemen wij dit nog niet mee in de Kadernota en wachten we hiervoor de Meicirculaire 2023 af.
3. Inschatting hoger accres 2023 en verder
Naast de inflatiecorrectie over 2022 kan er op basis van het CEP 2023 van het CPB ook een inschatting worden gemaakt voor de jaren 2023 en verder. Zoals hierboven al is opgenomen stijgen deze percentages ten opzichte van de Meicirculaire 2022 met respectievelijk 0,42%, 0,84%, 0,88%, 0,48% en 0,12% voor de jaren 2023 tot en met 2027. Dit werkt ook cumulatief door, waardoor een stijging van de omvang van de algemene uitkering wordt verwacht. Aangezien wij nog geen doorberekening kunnen maken op basis van deze bedragen hebben we grofweg het bedrag voor onze gemeente hieronder opgenomen.
We weten dat het Rijk met deze cijfers werkt en dat dit geijkte systematiek is. Daarom kiezen wij ervoor om deze inschatting al wel mee te nemen.
Per saldo wordt de ingeschatte extra uitkering op basis van de verwachte Meicirculaire 2023 dan als volgt:
|
Meicirculaire 2023 |
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Inflatiecorrectie over 2022 |
125.000 |
125.000 |
125.000 |
115.000 |
80.000 |
|
Inschatting hoger accres 2023 |
140.000 |
470.000 |
850.000 |
950.000 |
1.000.000 |
|
Totale inschatting Meicirculaire |
265.000 |
595.000 |
975.000 |
1.065.000 |
1.080.000 |
Duidelijk is te zien dat de verhoging in 2027 beperkt is. Daarnaast werkt het ravijn vanaf 2026 door op de hoogte van de algemene uitkering (zie voor meer toelichting de Aanbiedingsbrief). Afgesproken is dat er voor de Meicirculaire 2023 duidelijkheid komt over de aanpak hiervan.